Cấp cứu

Khói cháy rừng

A smokey landscape during the 2017 British Columbia wildfires.

Những vụ khói cháy rừng đang trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn khi khí hậu thay đổi, làm tăng số ngày có phẩm chất không khí kém có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Khói cháy rừng là một dạng ô nhiễm không khí vì những hạt nhỏ và nhiều loại khí, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của quý vị.

Liên quan: Phẩm Chất Không Khí, Thay Đổi Khí Hậu và Sức Khỏe

Tại sao khói có hại

Khói cháy rừng chứa các hạt ô nhiễm rất nhỏ – được gọi là hạt vật thể mịn hay PM2.5 – xâm nhập sâu vào phổi khi quý vị hít vào. Các hạt này có thể xâm nhập vào máu, và gây khó chịu và viêm khắp cơ thể. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe ngắn hạn và dài hạn hơn.

Các triệu chứng của khói cháy rừng

  • Đau họng
  • Xốn mắt
  • Sổ mũi
  • Ho
  • Sinh ra đàm rãi
  • Thở khò khè
  • Nhức đầu

Các triệu chứng nghiêm trọng của khói cháy rừng

  • Hụt hơi
  • Ho dữ dội
  • Chóng mặt
  • Đau ngực
  • Tim đập nhanh

Một số người có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng hơn và nên nhờ chăm sóc y tế ngay lập tức. Các triệu chứng ít nghiêm trọng hơn thường có thể kiểm soát được mà không cần chăm sóc y tế nhưng nên theo dõi sát. Gọi cho HealthLink BC (8-1-1) hoặc nhờ chăm sóc sức khỏe ngay nếu quý vị bị các triệu chứng nghiêm trọng. 

Những người có nhiều rủi ro hơn

Những người khác nhau sẽ có phản ứng khác nhau với khói, và một số người có nhiều rủi ro bị ảnh hưởng sức khỏe hơn. Giảm mức tiếp xúc với khói cháy rừng thật quan trọng đối với những nhóm người sau:

  • Những người đã có sẵn các bệnh kinh niên như hen suyễn, bệnh nghẽn phổi kinh niên (Chronic Obstructive Pulmonary Disease, COPD), bệnh tim, và tiểu đường
  • Những người đang có thai
  • Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
  • Người lớn tuổi
  • Những người đang bị hoặc mới bị nhiễm trùng đường hô hấp

Những người khác cũng có thể bị ảnh hưởng vì khói cháy rừng. Mỗi người có phản ứng khác nhau, do đó hãy lắng nghe cơ thể mình và bớt tiếp xúc nếu khói ảnh hưởng đến quý vị.

Bích chương khói cháy rừng

BÍCH CHƯƠNG

Các ảnh hưởng của khói cháy rừng đối với sức khỏe và cách giảm thiểu rủi ro

Tải bích chương khói cháy rừng xuống máy

Tự bảo vệ bản thân và những người khác đối với khói cháy rừng

  • Hãy ở trong nhà có lọc không khí

    • A  Máy lọc không khí cầm tay có bộ lọc HEPA hoặc máy lọc không khí tự chế có thể làm giảm mức ô nhiễm không khí trong nhà và bảo vệ tối đa đối với khói cháy rừng. Hãy dùng máy lọc ở những chỗ quý vị sinh hoạt lâu nhất.
    • Nếu quý vị có một hệ thống không khí trong tòa nhà thì có thể lọc được một số nhưng không phải tất cả lượng ô nhiễm từ khói cháy rừng. Mức độ bảo vệ thay đổi tùy theo tòa nhà.
    • Đóng cửa sổ và cửa ra vào để không khí có khói ngoài trời không lùa vào nhà, nhưng hãy chắc chắn đừng để cho chỗ đó trở nên quá nóng.
    • Bảo đảm là máy lọc không khí có kích thước phù hợp với chỗ của quý vị, và thay bộ lọc thường xuyên.
    • Nếu quý vị không có máy lọc không khí hoặc nhà mình quá nóng, hãy ở những chỗ công cộng có điều hòa không khí, như trung tâm cộng đồng, thư viện, và các thương xá.

  • Hãy nghĩ đến việc hạn chế các sinh hoạt ngoài trời

  • Để ý các triệu chứng

    • Hãy để ý các triệu chứng như ho, thở khò khè hoặc nhức đầu. Đây là những dấu hiệu cho thấy nên từ tốn hơn.
    • Tiếp tục kiểm soát các tình trạng sức khỏe hiện thời như hen suyễn, COPD, bệnh tim, hoặc tiểu đường. Hãy dùng các loại thuốc như thuốc hít khi cần và nhờ chăm sóc y tế nếu vẫn còn các triệu chứng đó.
    • Hãy nhờ trợ giúp y tế nếu quý vị bị tức ngực, khó thở, ho dữ dội hoặc thở khò khè, hoặc chóng mặt.
    • Dù quý vị không bị ảnh hưởng, hãy nhớ để ý đến những người xung quanh mình, nhất là những người có nhiều rủi ro hơn. 

  • Xem xét phẩm chất không khí thường xuyên

  • Giữ cho mát người

  • Hãy xét đến việc đeo mặt nạ (khẩu trang) vừa vặn

    • Nếu quý vị cần ra ngoài trời, hãy xét đến việc đeo mặt nạ vừa vặn có hiệu năng cao như mặt nạ N95, KN95 hoặc KF94.
    • Mặt nạ vải có ba lớp hoặc mặt nạ y tế bảo vệ được phần nào, nhưng không nhiều bằng.
    • Mặt nạ một lớp, khăn quấn mặt, khăn quàng cổ và áo thun không bảo vệ được quý vị đối với khói cháy rừng.
    • Mặt nạ đôi khi có thể làm cho khó thở hơn. Nếu quý vị cảm thấy không khỏe trong khi sử dụng mặt nạ để bảo vệ đối với khói, hãy ngưng bất cứ hoạt động nặng nhọc nào và vào trong nhà để hít thở không khí sạch hơn.

  • Bảo vệ phẩm chất không khí trong nhà

    • Những người điều hành tòa nhà nên có một kế hoạch chuẩn bị sẵn cho khói dựa theo hướng dẫn chi tiết của ASHRAE 44.
    • Người điều hành các cơ sở có không khí sạch hơn cung cấp chỗ trú ẩn tránh khói cũng nên xem Hướng Dẫn của Bộ Y Tế Canada.
    • Nếu tòa nhà của quý vị có hệ thống thông gió cơ giới (HVAC), kế hoạch chuẩn bị sẵn trong trường hợp có khói có thể gồm các hành động nhằm giảm bớt lượng không khí hút vào từ ngoài trời và nâng cấp bộ lọc không khí (hạng cao nhất, lý tưởng là MERV tối thiểu 13). Hãy chắc chắn là các thay đổi này không làm giảm áp suất trong tòa nhà. 

  • Bảo vệ những người quý vị quan tâm và những người tham dự sinh hoạt ngoài trời

  • Bảo vệ công nhân ngoài trời và những người không có nhà

    • Hãng sở có thể cung cấp cho nhân viên ngoài trời mặt nạ có phẩm chất cao, và điều chỉnh công việc để có thời gian nghỉ giải lao thường xuyên và các công việc trong nhà khi có thể được. Điều quan trọng là yểm trợ công nhân, theo dõi các triệu chứng, và ngưng làm việc ngoài trời nếu cần.
    • WorkSafeBC cung cấp tài liệu hướng dẫn để bảo vệ công nhân đối với khói cháy rừng và căng thẳng nhiệt.
    • Những người vô gia cư không có nhiều cơ hội hít thở không khí sạch trong nhà. Giúp bảo vệ sức khỏe trong cộng đồng của chúng ta bằng cách cho phép vào những chỗ cộng đồng trong nhà càng lâu càng tốt

Hướng dẫn mua hoặc chế tạo máy lọc không khí

Máy lọc không khí có thể cải tiến không khí quý vị hô hấp trong nhà. Quý vị có thể mua một máy lọc không khí cầm tay, hoặc tự chế máy theo các nguồn tài nguyên dưới đây. Kết quả khảo cứu cho thấy là các máy lọc không khí tự chế đúng mức có thể lọc được các hạt mịn tương tự như các máy lọc thương mại cầm tay. Hãy tìm hiểu thêm về cách chọn và sử dụng máy lọc không khí cầm tay ở đây.

https://www.vch.ca/en/media/32656

  • Những cách mua máy lọc không khí cầm tay

    • Có bộ lọc không khí HEPA — loại bỏ các hạt nhỏ trong khói cháy rừng.
    • Lý tưởng là cũng có một bộ lọc than hoạt tính — bộ lọc carbon có thể làm giảm một số khí gây ô nhiễm.
    • Được AHAM chứng nhận (Hội Các Hãng Chế Tạo Máy Móc Gia Dụng (Association of Home Appliance Manufacturers).
    • Thích hợp cho diện tích phòng — xem xét diện tích phòng tối đa được đề nghị để bảo đảm máy lọc quý vị mua thích hợp cho chỗ của mình. Có thể cần nhiều máy lọc cho những phòng lớn hơn.
    • Không sản xuất ozone, một chất gây khó chịu cho phổi. Một số đơn vị sử dụng các kỹ thuật lọc bụi bằng tĩnh điện hoặc ion hóa có thể tạo ra khí ozone. Nếu máy lọc có các đặc điểm này, hãy chắc chắn là máy đã được thử nghiệm về việc tạo ra khí ozone hoặc được Ủy Ban Tài Nguyên Không Khí California (California Air Resources Board) chứng nhận tạo ra ít ozone.
    • Có nhãn ENERGY STAR để có hiệu năng tối đa về năng lượng.
    • Thay bộ lọc không khí theo đề nghị.

  • Làm thế nào để tự chế (DIY) một máy lọc không khí cầm tay?

    • Theo đúng Hướng Dẫn Từng Bước của BREATHE, một dự án của Tổ Chức Gây Quỹ Phổi BC (BC Lung Foundation).
    • Hãy dùng một máy lọc không khí tự chế (DIY) cho mỗi chỗ có diện tích từ 150 đến 500 bộ vuông (square feet).
    • Thay bộ lọc không khí 3-6 tháng một lần; để ý xem bộ lọc đổi màu, thấy có bám đất cát hoặc bụi, hoặc bị giảm lưu lượng không khí.
    • Muốn đọc bằng chứng về các máy lọc không khí tự chế (DIY) và tìm hiểu về những cách thiết kế khác, hãy đến BCCDC.  

Các nguồn tài nguyên về khói cháy rừng cho thanh thiếu niên, trẻ em và người đang có thai

Hít khói cháy rừng trong khi có thai, khi là trẻ sơ sinh, và ở tuổi thơ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ và người đang có thai. Kết quả nghiên cứu ngày càng cho thấy thêm tình trạng này cũng có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Người đang có thai và người giữ trẻ nhỏ nên cẩn thận hơn để cố hạn chế mức tiếp xúc với khói cháy rừng.

Cách tìm biết về tình trạng khói tại địa phương

  1. Tìm biết dữ kiện về phẩm chất không khí địa phương: Hãy đến xem bản đồ phẩm chất không khí của Cơ Quan Môi Trường và Thay Đổi Khí Hậu Canada, Environment and Climate Change Canada, (ECCC). Tìm cộng đồng của quý vị trên bản đồ và xác định vị trí các bộ cảm biến phẩm chất không khí gần đó, qua các hình dạng màu. Lưu ý về màu sắc và con số hiện trên một số bộ cảm biến trong khu vực quý vị. Những bộ cảm biến này thường hoạt động hiệu quả, nhưng nếu có một bộ hiện ra con số rất khác với những bộ cảm biến khác gần đó thì bộ cảm biến đó có thể bị hỏng.
  2. Sử Dụng Chỉ Số Sức Khỏe Phẩm Chất Không Khí (Air Quality Health Index, AQHI): Xếp màu sắc/số của các bộ cảm biến theo danh mục rủi ro AQHI (thấp, trung bình, cao hoặc rất cao) để quyết định xem quý vị có cần điều chỉnh các kế hoạch của mình hay không. Xem bảng AQHI dưới đây để biết những bước để bảo vệ cho bản thân và người khác đối với khói cháy rừng.
  3. Xem xét phẩm chất không khí thường xuyên. Phẩm chất không khí có thể thay đổi suốt ngày.

Chỉ Số Sức Khỏe Phẩm Chất Không Khí (Air Quality Health Index, AQHI)

  • Chỉ Số Sức Khỏe Phẩm Chất Không Khí (Air Quality Health Index, AQHI) có thể giúp mọi người hiểu phẩm chất không khí có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của họ như thế nào, và cách họ có thể tự bảo vệ mình khi phẩm chất không khí kém vì các yếu tố gồm cả khói cháy rừng.
  • Kết quả tiên đoán AQHI có thể giúp quý vị hoạch định các hoạt động ngoài trời cho ngày mai.  
  • Tìm hiểu thêm về cách tính toán từ Tờ Dữ Kiện BCCDC này. 

Tải AQHI xuống

AQHI-Air-Quality-Health-Index

Khuyến cáo về phẩm chất không khí

Để ý đến các thông báo về phẩm chất không khí được đưa ra trong vùng Vancouver Coastal Health (VCH).

Bản đồ phẩm chất không khí trong vùng chúng tôi

  • map icon

    Bản Đồ Cảm Biến Theo Điều Lệ Chính Quyền

    Những mức đo lường hạt vật thể mịn (PM2.5) thường được sử dụng để theo dõi khói cháy rừng. Sở dĩ như vậy là vì PM2.5 là một chất gây ô nhiễm không khí thường có trong khói cháy rừng, được biết có ảnh hưởng đến sức khỏe, và được các hệ thống theo dõi của chính quyền hiện hữu đo lường.

    Có thể xem dữ kiện từ các cơ quan theo dõi của chính quyền này ở đây trên trang web của chính quyền BC và ở đây trên trang web của Metro Vancouver.

  • map icon

    Bản Đồ Bộ Cảm Biến Giá Thấp

    Một số cộng đồng tại Vancouver Coastal Health (VCH) không có các trạm theo dõi phẩm chất không khí của chính quyền địa phương để đo PM2.5. VCH làm việc với các tổ chức cộng đồng để gắn những bộ cảm biến phẩm chất không khí cầm tay để đo PM2.5, tập trung vào các cộng đồng nông thôn, xa xôi, và các cộng đồng nhỏ hơn mà nếu không có thì sẽ không có nhiều dữ kiện về phẩm chất không khí địa phương. (Tìm hiểu thêm về dự án này của VCH, AQ-CARE.) 

    Bấm vào đây để xem bản đồ dữ kiện về PM2.5 từ cả thiết bị theo dõi phẩm chất không khí cầm tay lẫn của chính quyền. Hãy lưu ý là bản đồ này không gồm tất cả các chất ô nhiễm không khí tác hại đến sức khỏe có thể đưa đến khuyến cáo về phẩm chất không khí, nhưng cho biết rõ về tình trạng khói cháy rừng. 

  • map icon

    Bản đồ tiên đoán về khói

    Sử dụng FireSmoke và FireWorkcác bản đồ để hiểu khói có thể di chuyển đến đâu trong 72 giờ tới.

Thời tiết địa phương, chỗ trú ẩn, và thông tin khẩn cấp

Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe quý vị đối với khói cháy rừng là ở trong nhà có lọc không khí. Đóng cửa sổ và sử dụng máy lọc không khí HEPA cầm tay hoặc máy lọc không khí tự chế (DIY). Nếu quý vị không có máy lọc không khí hoặc nhà của quý vị quá nóng, hãy đến chỗ công cộng có điều hòa không khí.

Nhiều chính quyền địa phương và First Nations đăng tin tức mới nhất trên các trang mạng xã hội của họ về những chỗ có không khí mát mẻ và sạch hơn hoặc những chỗ tạm trú mở cửa trong mùa nóng và có khói.

Hãy xác định trực tiếp với các tổ chức là hiện có các dịch vụ hoặc chỗ trú hay không. 

Tìm hiểu xem ở đâu có chỗ trú ẩn, thời tiết và thông tin khẩn cấp

Các nguồn tài nguyên khác về khói cháy rừng

Tìm thêm tin tức về các ảnh hưởng đối với sức khỏe của khói cháy rừng, cách chuẩn bị cho mùa và những cách bảo vệ sức khỏe đối với khói cháy rừng.

Website của BCCDC cung cấp nhiều tờ dữ kiện về về khói cháy rừng. Những tờ dữ kiện chính có đăng trong mục tài nguyên của BCCDC là: Các ảnh hưởng đối với sức khỏe của khói cháy rừng, Cách chuẩn bị cho mùa khói cháy rừng, Máy lọc không khí cầm tay cho khói cháy rừng, Khói cháy rừng và Chỉ Số Sức Khỏe Phẩm Chất Không Khí (Air Quality Health Index, AQHI), Khói cháy rừng trong những lúc quá nóng, và Máy lọc không khí tự chế.

    • Cách chọn và sử dụng máy lọc không khí cầm tay

      Vancouver Coastal Health

      Tải về tập tin

    • Khói cháy rừng: trường học và cơ sở giữ trẻ

      Vancouver Coastal Vancouver & Fraser Health

      Tải về tập tin

    • Khói cháy rừng: cơ sở chăm sóc cộng đồng

      Tải về tập tin

    • Hướng dẫn về những chỗ có không khí sạch hơn trong những vụ có khói cháy rừng

      Health Canada

      Truy cập vào trang web

    • Khuôn khổ hoạch địch để bảo vệ người cư ngụ trong tòa nhà thương mại đối với khói trong những lần cháy rừng

      Hội Kỹ Sư về Sưởi, Lạnh và Điều Hòa Không Khí Hoa Kỳ (American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers, ASHRAE)

      Xem tài liệu

    • Bưu thiếp có các hướng dẫn cho các bậc cha mẹ mới có con và trẻ nhỏ để bảo vệ đối với khói cháy rừng

      Vancouver Coastal Health

      Tải về tập tin

    • Khí hậu nóng bức mùa hè, khói cháy rừng và sức khỏe: Các hành động được đề nghị cho sở hữu chủ và người quản lý nhà cho thuê và chung cư

      Vancouver Coastal Vancouver & Fraser Health

      Tải về tập tin

    • Hướng dẫn tụ tập ngoài trời cho các sinh hoạt quá nóng và có khói cháy rừng

      Vancouver Coastal Vancouver & Fraser Health

      Tải về tập tin